COURSE OUTLINE                                                                                                     Spring 2020

Course Title: Rhetoric and Prosody

Course Code: PERS-706

Credit Hours: 03

Instructor: Muhammad Nouman Zahid

Email: [email protected]

Timing:Wednesday: 9:30AM-11AM, Thursday: 9:30AM-11AM

 

DESCRIPTION AND OBJECTIVES

احتیاج ادبیات بہ فصاحت و بلاغت ابراز کردہ می شود۔ در باب تراوشھای آثار ادبی پدیدہ فصاحت و بلاغت بررسی کردہ می شود۔ تحول پدیدہ فصاحت و بلاغت مطرح کردہ می شود۔ پیوستگی کلام با تقاضای شنوندہ ایراد کردہ می شود۔ انواع این پیوستگی بررسی کردہ می شود۔ انشاء و خبر و احوال آن عرضہ کردہ می شود۔ در باب ایجاز، اطناب و مساوات، ربط طوالت کلام با رسایی معنی درک کردہ می شود۔ ضمن وصل و فصل امور لازم برای گسستگی و پیوستگی تقدیم کردہ می شود۔ در فصل قصر و حصر ابزار روشن کنندہ مفھوم مقصود ابراز کردہ می شود۔ قدر فن مطرح کردن مطلب واحد بہ کلام متفاوت سنجیدہ می شود۔ مقام مجاز در تخیل و ربط مجاز با قرینہ و علاقہ بررسی کردہ می شود۔ سیر تکاملی علاقہ شباھت در تشبیہ و استعارہ ــ و علاقہ ھای دیگر در کنایہ و مجاز مرسل بررسی کردہ می شود۔ آرایش کلام بوسیلہ ابداع  و افزودن حسن در نگارش در زیر انواع علم بدیع مورد مطالعہ قرار دادہ می شود۔ تمرین ھای شناخت صنایع ادبی در نظم و نثر کلاسیک و معاصر فارسی برای حل مشکلات عرضہ کردہ می شود۔

اھداف درسی: رشد و توسعہ درک پدیدہ فصاحت و بلاغت در دانشجو۔ آرایہ کردن صنعتھای علم معانی، بیان و بدیع بہ دانشجو تا از ھر نوع آن صنعتھا و از کاربرد آنھا آشنا شود۔

 

INTENDED LEARNING OUTCOMES

 

بعد از تکمیل درس از دانشجو انتظار می رود کہ

۔ پدیدہ ھای علم معانی، بیان و بدیع را بفھمد

۔ صنایع ادبی را در متون ادبی مشخص و نامگذاری کند

۔ ابزار ھای علم معانی، بیان و بدیع را از متون ادبی استخراج کند

۔ بہ کار بردن صنایع ادبی را درک کند

 

CONTENTS

معرفی و شناخت پدیدہ علم معانی

معرفی و انواع اسناد خبری

معرفی خبر، مسند الیہ، مسند

احوال مسند، مسند الیہ

معرفی و انواع قصر                

معرفی و انواع انشا

معرفی و انواع وصل

معرفی و انواع فصل

معرفی و انواع ایجاز

معرفی و انواع اطناب

معرفی و انواع مساوات

معرفی و شناخت پدیدہ علم بیان

معرفی و انواع تشبیہ

معرفی و انواع استعارہ

معرفی و انواع مجاز

معرفی و انواع کنایہ

معرفی و شناخت پدیدہ علم بدیع

معرفی و انواع مراعات النظیر

معرفی و انواع حسن تعلیل

معرفی و انواع لف و نشر

معرفی و انواع تلمیح

معرفی و انواع تضاد

معرفی و انواع ایھام

معرفی و انواع تجنیس

معرفی و انواع اغراق

READINGS

معانی و بیان، جلال الدین ھمایی، بکوشش ماھدخت بانوھمایی، تھران، 1373ش

معانی و بیان، دکتر جلیل تجلیل، مرکز تشر دانشگاھی، تھران، 1369ش

معانی و بیان، غلام حسین آھنی، مدرسہ عالی ادبیات و زبان ھای خارجی، تھران، 1357ش

معانی و بیان، دکتر سیروش شمیسا، تھران، 1375ش

معانی، دکتر میر جلیل الدین کزازی، انتشارات مرکز تھران، 1370ش

معانی، دکتر سیروش شمیسا، انتشارات میترا، 1373ش

بدیع، دکتر محمد فشارکی، دانشگاہ پیام نور، 1369ش

زیباشناسی سخن فارسی(3) بدیع، دکتر میر جلال الدین کزازی، نشر مرکز، تھران، 1368ش

واژہ نامہ ھنر شاعری، میمنت میر صادقی، انتشارات مھناز، تھران، 1373ش

 

 

Week

Topics and Readings

Books

 

1

معرفی لغوی و اصطلاحی فصاحت و بلاغت از دیدگاہ اھمیت، اھداف و فواید زیباشناسی سخن

واژہ نامہ ھنر شاعری

2

بررسی تحول  فصاحت و بلاغت۔ پیوستگی آن با سبک ھای نظم و نثر فارسی۔

واژہ نامہ ھنر شاعری

3

معرفی قرینہ، علاقہ و کاربرد آنھا در فصاحت و بلاغت۔ معرفی علم معانی۔

معانی و بیان، جلال الدین ھمایی

4

بررسی تحول علم معانی در نظم و نثر فارسی۔ معرفی اسناد خبری۔ تفاوت بین اسناد حقیقی و مجازی۔

معانی و بیان، جلال الدین ھمایی

5

مطالعہ خبر۔ معرفی مسند الیہ و احوال مسند الیہ: ذکر مسند الیہ و حذف مسند الیہ۔ و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، جلال الدین ھمایی

6

معرفی مسند و احوال مسند: حذف مسند ، ذکر مسند و تکرار مسند و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ بررسی قصر و انواع آن و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ 

معانی و بیان، دکتر جلیل تجلیل

7

معرفی انشاء و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ تفاوت بین انشاء و خبر۔ معرفی وصل و فصل و اقسام آن و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، دکتر جلیل تجلیل

8

معرفی ایجاز و اقسام ایجاز: ایجاز قصر، ایجاز حذف، ایجاز مخل و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، دکتر جلیل تجلیل

9

معرفی اطناب و اقسام آن و کاربرد آنھا در نظم و نثر فارسی۔ معرفی مساوات انواع مساوت و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، غلام حسین آھنی

10

تفاوت بین مساوات و اطناب۔ معرفی علم بیان۔ بررسی تحول علم بیان در نظم و نثر فارسی۔ معرفی تشبیہ و ارکان تشبیہ۔

معانی و بیان، غلام حسین آھنی

11

برسی انواع تشبیہ: تشبیہ حسی و غیر حسی، تشبیہ وھمی و خیالی، تشبیہ مفرد و مرکب، تشبیہ مطلق و مشروط، تشبیہ تفضیل و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، دکتر سیروش شمیسا

12

معرفی استعارہ و اتکان استعارہ۔ بررسی انواع استعارہ: استعارہ مصرعہ، استعارہ مکنیہ و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، دکتر سیروش شمیسا

13

معرفی مجاز و مجاز مرسل۔ تفاوت بین مجاز و مجاز مرسل۔ صورت ھای علاقہ: علاقہ کلیت و جزئیت، علاقہ حال و مقام یا ظرف و مظروف، علاقہ عموم و خصوص و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

معانی و بیان، دکتر سیروش شمیسا

14

معرفی کنایہ و انواع کنایہ بہ لحاظ مکنی عنہ و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ معرفی علم بدیع۔ بررسی تحول علم بدیع در نظم و نثر فارسی۔

زیباشناسی سخن فارسی(3) بدیع

15

معرفی مراعات النظیر و انواع تناسب: تناسب جنس، تناسب مشابھت، تناسب تضمن و ملازمت و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ معرفی حسن تعلیل و انواع آن و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

زیباشناسی سخن فارسی(3) بدیع

16

معرفی ایھام و انواع آن و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔ معرفی جناس و انواع آن: جناس تام، جناس لفظ و کاربرد آنھا در نظم و نثر فارسی۔ معرفی اغراق و انواع آن و کاربرد آن در نظم و نثر فارسی۔

زیباشناسی سخن فارسی(3) بدیع

 

RESEARCH PROJECT

دانشجویان باید یکی از پدیدہ ھای فوق را بہ عنوان مقالہ پژوھشی انتخاب کنند۔

ASSESSMENT CRITERIA

Mid:                                                     30

Project:                                               10

Attendance:                                         05

Participation:                                       05

Final Exam:                                         50

Course Material